Tłuszcze to nazwa grupy lipidów, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych.
Większość tłuszczów nie ma zapachu, jest nierozpuszczalna w wodzie i rozpuszczalnikach polarnych oraz dobrze rozpuszczalna w rozpuszczalnikach niepolarnych.
W temperaturze pokojowej tłuszcze zwierzęce to zazwyczaj ciała stałe (wyjątkiem jest np. tran), tłuszcze roślinne są cieczami (z wyjątkiem kilku np. masło kakaowe i olej kokosowy).
Funkcje tłuszczów
Zapotrzebowanie
Tłuszcze powinny zaspokajać 25-35% całkowitej energii, jednocześnie uwzględniając odpowiedni stosunek tłuszczów nienasyconych i nasyconych.
Ilość tłuszczu spożywanego różni się w zależności od wieku oraz płci;
kobiety:
10-12 lat - 62 do 74 g
16-18 lat - 72 do 95 g
26-61 lat - 57 do 97 g
mężczyźni:
10-12 lat - 65 do 81 g
16-18 lat - 82 do 117 g
26-61 lat - 73 do 120 g
Tłuszcze nasycone:
-olej kokosowy i palmowy.
-mięso i drób.
-wędliny.
-żółtko jaja.
Tłuszcze nienasycone:
-tłuszcz gęsi.
-większość oleji roślinnych (w szczególności polecana jest oliwa z oliwek).
-nasiona i owoce oleiste.
Większość tłuszczów nie ma zapachu, jest nierozpuszczalna w wodzie i rozpuszczalnikach polarnych oraz dobrze rozpuszczalna w rozpuszczalnikach niepolarnych.
W temperaturze pokojowej tłuszcze zwierzęce to zazwyczaj ciała stałe (wyjątkiem jest np. tran), tłuszcze roślinne są cieczami (z wyjątkiem kilku np. masło kakaowe i olej kokosowy).
Funkcje tłuszczów
- są niezbędnym składnikiem pokarmowym ludzi.
- najbogatsze źródło energii - 1g tłuszczu = 9kcal / 37,7 kJ (około 2 razy więcej niż z białka lub węglowodanów).
- łatwo magazynowane, tworzą wygodne paliwo zapasowe (np: podczas snu, kiedy wyczerpujemy zapasy węglowodanów).
- jako budulec, stanowią substrat w procesach budowy błon komórkowych.
- gromadzony pomiędzy narządami stanowi osłonę mechaniczną przed ich przemieszczaniem się, bądź absorbuje wstrząsy, chroniąc je przed urazami.
- magazynuje wodę, stanowiącą 30-50% jego masy.
- są głównym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
- mają szerokie zastosowanie kulinarne. W kuchni występują w formie wysoko skoncentrowanych produktów takich jak; masło, smalec, olej i oliwa.
Zapotrzebowanie
Tłuszcze powinny zaspokajać 25-35% całkowitej energii, jednocześnie uwzględniając odpowiedni stosunek tłuszczów nienasyconych i nasyconych.
Ilość tłuszczu spożywanego różni się w zależności od wieku oraz płci;
kobiety:
10-12 lat - 62 do 74 g
16-18 lat - 72 do 95 g
26-61 lat - 57 do 97 g
mężczyźni:
10-12 lat - 65 do 81 g
16-18 lat - 82 do 117 g
26-61 lat - 73 do 120 g
Tłuszcze nasycone:
- są to głównie tłuszcze zwierzęce których zaletą jest wchłanianie witamin (A,D,E,K).
- nadmiar ich ma bezpośredni wpływ na wzrost poziomu cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu LDL (złego), który jest odpowiedzialny za zwiększenie zachorowalności na choroby sercowo-naczyniowe.
- zalecane jest ograniczanie ilości w dietach.
- przykładem kilku produktów zawierających tłuszcze nasycone są:
-olej kokosowy i palmowy.
-mięso i drób.
-wędliny.
-żółtko jaja.
Tłuszcze nienasycone:
- jako jednonasycone jak i wielonasycone (omega-3 i omega-6) uważane są za najzdrowsze.
- biorą udział w obniżaniu cholesterolu całkowitego jak i LDL, dzięki czemu zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
- wiele badań dowodzi, że spożywanie tego rodzaju tłuszczów (omega-3) profilaktycznie broni przed wieloma typami nowotworów (w szczególności przewodu pokarmowego).
- przykładem kilku produktów zawierających tłuszcze nasycone są:
-tłuszcz gęsi.
-większość oleji roślinnych (w szczególności polecana jest oliwa z oliwek).
-nasiona i owoce oleiste.